Tại Trung tâm tư vấn sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, có đến từ 30-40 ca phá thai mỗi ngày. Điều đáng lo ngại là những người trong lứa tuổi học sinh, sinh viên đến Trung tâm ngày một cao, số ca nạo phá thai to có dấu hiệu gia tăng. Một bộ phận lớn các bạn trẻ đang bị “hổng” kiến thức liên quan đến vấn đề sức khỏe sinh sản và tình dục an toàn.
Học sinh, sinh viên nói “không” với biện pháp tránh thai
Bác sỹ Phạm Thị Thanh Hiền, Phó Giám đốc Trung tâm tư vấn sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình, Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết: Trường hợp nhỏ tuổi nhất mà Trung tâm tiếp nhận đến phá thai là bé gái mới 13 tuổi ở Hà Nội. Mặc dù đang học lớp 7 nhưng cách nói chuyện của M. rất bạo dạn, cách ăn mặc thì sành điệu không khác gì “hot girl”, cơ thể phổng phao. Sau khi siêu âm, các bác sỹ phát hiện cô bé đã có bầu 11 tuần. Ban đầu, M. còn chối: “Cháu mới chỉ quan hệ 1 lần duy nhất với bạn trai nên không thể có bầu được”. Tuy nhiên, sau khi được các bác sỹ tư vấn các kiến thức liên quan đến sức khỏe sinh sản, M. mới thành thật tâm sự: “Cháu và bạn trai đã quan hệ nhiều lần”.
Một phần nguyên nhân dẫn đến việc cô bé 13 tuổi đã mang bầu chính là do bố mẹ thiếu sự quan tâm đến con cái. “Bố mẹ cô bé này đều làm nghề kinh doanh buôn bán, vắng nhà suốt ngày, đến tối mới về nên không quan tâm nhiều được đến con. Chỉ đến khi thấy cô bé có những biểu hiện giống ốm nghén như nôn ọe, mệt mỏi, bụng lùm xùm mới tá hỏa tra hỏi.
Nhìn hình ảnh cô bé nhỏ nhắn với suy nghĩ thật ngây thơ, người lớn ai cũng cảm thấy buồn. Quan hệ tình dục trước hôn nhân, nạo phá thai… giống như những “hành trang méo mó” sẽ theo cô bé vào đời.
Có mặt tại khu vực chờ vào phòng làm thủ thuật, tôi gặp L., quê Thái Bình. Không thấy có chồng hay bạn trai đi cùng, tôi hỏi thì L. buồn rầu: “Em không dám nói với người yêu vì sợ anh ấy sẽ bỏ em”. Là sinh viên năm thứ nhất một trường đại học, L. gặp và quen bạn trai hơn cô 5 tuổi ở cùng xóm trọ. Sau 1 tháng quen nhau, bạn trai L. đã đòi quan hệ. Cứ mỗi lần bạn trai đòi, L. lại bị động, cùng với việc không có kiến thức về phòng tránh thai nên L. có thai lúc nào không hay biết. Đến khi bụng bắt đầu nhô lên to hơn bình thường, tập thể dục, lắc vòng kiểu gì cũng không nhỏ đi, L. mới đi khám và biết mình mang thai được 9 tuần. Giấu nhẹm bạn trai chuyện “bầu bí”, L. liền nhờ đứa bạn thân đưa đi phá thai. “Em sợ người yêu em biết em có thai sẽ bỏ em vì anh ấy có nhiều cô gái theo đuổi lắm. Em cũng chẳng dám bắt người yêu cưới vì em mới học năm thứ nhất”, L. ngây thơ suy nghĩ.
Nguy hiểm các ca nạo phá thai to
Có mặt tại Trung tâm sức khỏe sinh sản, hình ảnh chúng tôi ghi nhận lại được là cảnh người ngồi chật ở khu vực hành lang để chờ đợi các bác sỹ thực hiện thủ thuật. Nét mặt ai cũng cảm thấy lo lắng. Bác sỹ Phạm Thị Thanh Hiền cho biết, trung bình mỗi ngày Trung tâm tiếp nhận từ 30-40 ca nạo phá thai. Ghi nhận tại Trung tâm cho thấy, tỉ lên nạo phá thai ở lứa tuổi từ 18 tuổi đến 24 tuổi trong năm 2013 chiếm 33% tổng số ca nạo phá thai, trong đó phụ nữ chưa sinh con lần nào chiếm 31% tổng số các ca. Trong số các ca nạo phá thai, số ca thuộc lứa tuổi vị thành niên chiếm khoảng 1%, tương đương với 81 ca trong năm 2013.
Theo bác sỹ Hiền, trong các trường hợp nạo phá thai mà Trung tâm ghi nhận cho thấy, các ca nạo phá thai to có xu hướng tăng. Trong hơn 9.000 ca nạo phá thai thì có đến 1.776 ca là phá thai to. Thai to là thai từ 13 tuần tuổi trở đi. Những trường hợp phá thai to phần lớn là sinh viên. Mặc dù biết có thai nhưng những trường hợp này thường giấu người thân, bạn bè. Sau đó bị phát hiện thì cũng là lúc thai đã quá to. Trường hợp thai to nhất mà Trung tâm đã tiếp nhận lên đến 27 tuần.
Theo bác sỹ Hiền, việc phá thai to tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc phá thai to sẽ dễ dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng, rong huyết, nếu tiến hành nhiều lần sẽ dễ dẫn đến vô sinh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Hiện nay, theo quy định, phá thai to không được phép thực hiện tại các cơ sở y tế tư nhân và trạm y tế. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, những người phá thai to nên tìm đến các bệnh viện.
Điều khiến các bác sỹ tại Trung tâm sức khỏe sinh sản lo lắng chính là việc phần lớn các ca nạo phá thai rơi vào người trẻ, đều là những người không có kiến thức về sức khỏe sinh sản và tình dục an toàn. Hiện nay, một bộ phận lớn thanh niên Việt Nam chưa được tiếp cận với các biện pháp tránh thai an toàn và đặc biệt là chưa biết cách xử trí khi mang thai ngoài ý muốn.
Để hạn chế tình trạng mang thai ở trẻ vị thành niên và thanh niên, theo các bác sỹ tại Trung tâm sức khỏe sinh sản, cần có những cách làm, chiến lược truyền thông, hành động cụ thể, trong đó tăng cường tiếp cận giáo dục giới tính là yếu tố then chốt để giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn. Nên tuyên truyền bằng nhiều hình thức như tư vấn trực tiếp, nói chuyện chuyên đề, thực hiện diễn đàn qua các phương tiện thông tin đại chúng..., cán bộ chuyên trách từ tỉnh đến xã, đặc biệt là mạng lưới cộng tác viên nhằm giúp các chị em phụ nữ nâng cao kiến thức làm thay đổi hành vi về chăm sóc sức khỏe sinh sản, đa dạng hóa các biện pháp tránh thai và cung cấp các biện pháp tránh thai có chất lượng.
.