Phó Thủ tướng đã giao Bộ Công Thương có hướng dẫn cụ thể, đảm bảo chặt chẽ, đúng quy định.
Hơn một năm trước, ngày 12/5/2011, Bộ Công Thương bất ngờ ra Thông tư 20/2011/TT-BCT đưa ra một loạt các điều kiện khắt khe về nhập khẩu xe ô tô nguyên chiếc mới với thời hạn có hiệu lực từ 26/6/2011.
Theo đó, tất cả các doanh nghiệp muốn nhập xe ô tô mới phải có giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất.
Điều này đã gây sốc hàng loạt các doanh nghiệp xe. Vì trên thực tế, tất cả các hãng xe toàn cầu đều thường chỉ có duy nhất một nhà phân phối xe tại một quốc gia hoặc khu vực nhất đinh.
Ngay sau khi Thông tư 20 ban hành, gần 100 nhà nhập xe thương mại đã viết đơn kiến nghị gửi Chính phủ đề nghị hoãn áp dụng Thông tư 20 .
Một đại diện của các nhà nhập khẩu này - Công ty cổ phần Xe Hàn, trụ sở tại Tứ Hiệp, Thanh Trì, TP Hà Nội bày tỏ: "Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa như chúng tôi, để có được các loại giấy tờ liệt kê trong Thông tư này là điều không thể thực hiện được. Mặt khác, thời gian áp dụng của Thông tư này lại quá gấp (thời điểm từ lúc các doanh nghiệp chúng tôi được biết về Thông tư này cho đến khi Thông tư này có hiệu lực thi hành chỉ có 40 ngày) nên tất cả các kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp đã xây dựng đều bị đảo lộn".
"Sự bất hợp lý ở đây là các doanh nghiệp chúng tôi có đủ điều kiện nhập khẩu và không phạm luật khi ký hợp đồng mua bán với đối tác nước ngoài nhưng khi hàng về đến Việt Nam thì chúng tôi lại không đủ điều kiện để làm thủ tục nhập khẩu", công ty xe Hàn cho biết.
Đặc thù của việc nhập khẩu xe là, đối với các lô hàng có số lượng lớn, doanh nghiệp thường phải ký hợp đồng trước từ 3 - 6 tháng để đặt hàng sản xuất. Đối với những lô hàng nhập khẩu từ các thị trường như Mỹ, Canada, Châu Âu, Trung Đông... thì thời gian từ lúc xếp hàng lên tàu đến khi cập cảng Việt Nam thường mất từ 30 - 60 ngày. Một số lô hàng theo tính toán sẽ cập cảng Việt Nam trước ngày 26/6/2011 nhưng nay phía hãng tàu thông báo hàng về không đúng dự kiến do không bố trí được tàu đúng như lịch, do ùn tắc hàng hóa tại cảng trung chuyển, do tầu phải dừng lại để tránh bão...
Với các nguyên nhân kể trên, nhiều doanh nghiệp đã ký hợp đồng với đối tác nước ngoài trước ngày Bộ Công Thương ban hành Thông tư 20 đứng trước nguy cơ thua lỗ, tiến thoái lưỡng nan.
Mới đầu tháng 3 năm nay, nhiều nhà nhập khẩu ô tô tự do đã xoay xở "chạy" các loại giấy tờ trên để được phân phối bán xe chính hãng tại Việt Nam những đã bị Bộ Công Thương đã bị từ chối vì không trình đủ văn bản ủy quyền của chính hãng. Ví dụ như trường hợp công ty CP TOPCARS Việt Nam, công ty CP thương mại Nghệ An xin nhâp khẩu xe Nissan từ công ty Dongfeng Nissan Motor hay công ty TNHH quốc tế Kars Hải Phòng nhập xe Nissan từ công ty Yulon Nissan Motor.
Trong khi đó, một số nhà nhập khẩu tự do khác ban đầu tự tin cho biết đã có được đầy đủ giấy tờ, thông quan được hàng chục loại xe sang thì rốt cục bị truy thu thuế, buộc tái xuất xe.
Đó là trường hợp của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thương mại Hưng Long có trụ sở tại Hà Nội đã phải chịu tổng số tiền phạt là 40 triệu đồng cho 2 lô hàng, một lô 46 chiếc đã thông quan và một lô 16 chiếc chưa kịp thông qua, buộc tái xuất.