(Congannghean.vn)-Trong suốt thời gian dài (từ khoảng những năm 80), trên địa bàn tỉnh, hợp tác xã là một mô hình kinh tế có vai trò quan trọng trên nhiều lĩnh vực, trong đó hợp tác xã dịch vụ điện năng hoạt động khá hiệu quả trong quản lý, bảo hành, đầu tư, kinh doanh bán lẻ lưới điện đến từng hộ nông dân. Tuy nhiên, trong xu thế phát triển chung, quá trình thực hiện đã nảy sinh một số vướng mắc, bất cập, đặt ra yêu cầu phải thay đổi cách quản lý để đảm bảo lợi ích cho người tiêu dùng điện năng ở vùng nông thôn.
Năm 2009, Chính phủ đã quyết định giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam tiếp nhận lưới điện hạ áp và bán lẻ đến các hộ dân nông thôn đối với các HTX không đủ điều kiện kinh doanh điện năng, nhằm lập lại trật tự kinh doanh điện ở nông thôn. Tiếp đến, Bộ Công thương cũng đã ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn công tác quản lý và kinh doanh điện nông thôn. Theo đó, các hợp tác xã không đủ điều kiện phải phối hợp với các bộ phận liên quan sớm bàn giao cho ngành Điện lực quản lý.
 |
| Chậm bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn làm ảnh hưởng đến chủ trương chung và tác động trực tiếp đến người dân |
Tại tỉnh ta, chủ trương thực hiện giao nhận lưới điện hạ áp nông thôn đã được Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các ngành tích cực chỉ đạo, thực hiện, trong đó ngành Công thương là đơn vị trực tiếp chủ trì, phối hợp cùng Công ty Điện lực và UBND các huyện, thành, thị triển khai đến UBND các xã, các HTX triển khai giao nhận lưới điện hạ áp để ngành điện bán lẻ điện đến các hộ dân.
Ngày 19/10/2013, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Văn bản số 7674/UBND-CN về việc chuyển giao lưới điện hạ áp nông thôn cho ngành điện quản lý. Qua quá trình thực hiện cho thấy, chủ trương của Chính phủ về bàn giao lưới điện được đa số người dân đồng tình, bởi các hộ dân sử dụng điện nông thôn mua điện trực tiếp từ ngành điện lực đã được hưởng mọi quyền lợi công bằng như các hộ dân ở các khu vực khác.
Tính đến ngày 31/7/2015, trên địa bàn toàn tỉnh có 416 xã bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn cho Công ty Điện lực Nghệ An trực tiếp quản lý, bán điện với tổng trị giá của các cá nhân, tổ chức đóng góp trên 170 tỉ đồng. Hiện vẫn còn 6 xã chưa thực hiện chủ trương bàn giao, trong đó huyện Diễn Châu còn 4 xã (Diễn Hồng, Diễn Kỷ, Diễn Nguyên, Diễn Liên), huyện Quỳnh Lưu còn xã Quỳnh Bá, TP Vinh còn xã Nghi Liên và HTX Đại Huệ ở xã Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên. Ngoài ra, còn có 2 doanh nghiệp tư nhân là Công ty TNHH Bình Minh thuộc phường Quỳnh Thiện và HTX Quý Vinh thuộc xã Quỳnh Vinh, TX Hoàng Mai không đồng ý bàn giao.
Nguyên nhân của tình trạng này được các địa phương lý giải là do chưa có sự kết nối hiệu quả giữa các xã và chi nhánh điện lực của huyện, đồng thời còn có những vướng mắc do định giá tài sản liên quan giữa ngành Công thương và Tài chính. Ông Nguyễn Thượng Hiền, Phó Giám đốc Công ty Ðiện lực Nghệ An cho biết, một số địa phương, chính quyền xã còn chưa ủng hộ, HTX kinh doanh điện chưa bàn giao, có nơi còn gây khó khăn, cản trở cho kế hoạch bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn.
Theo chủ trương liên Bộ Công thương và Tài chính, về công tác hoàn trả vốn đầu tư, đối với các tài sản lưới điện hạ áp nông thôn giao nhận trước ngày 3/2/2010 thì toàn bộ hồ sơ giao nhận trong giai đoạn này, các chủ sở hữu đều thống nhất bàn giao theo nguyên tắc tăng giảm vốn, vì vậy không thuộc đối tượng hoàn trả. Còn các tài sản lưới điện hạ áp nông thôn giao nhận sau ngày 3/2/2010, Công ty Điện lực đã có văn bản đề nghị các xã đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ hoàn trả nhưng đến nay mới chỉ nhận được hồ sơ hoàn trả của 8/43 xã.
Có thể thấy, việc các HTX hiện đang tiếp tục kinh doanh điện năng, bán điện cho các hộ dân trong điều kiện chưa đảm bảo các quy định sẽ gây thiệt thòi về tổn thất điện năng cho người dân. Trong khi đó, sau nhiều năm khai thác, vận hành, đường dây hạ áp của các HTX đang xuống cấp, lại không được cải tạo, kinh phí sửa chữa còn nhiều hạn chế đã dẫn đến những khó khăn nhất định trong phát triển sản xuất kinh doanh ở vùng nông thôn, đặc biệt là thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới. Do đó, chủ trương bàn giao lưới điện là chủ trương lớn, hữu ích, bắt buộc các tổ chức, cá nhân phải chấp hành, tránh để người dân chịu thiệt thòi.
Mới đây, UBND tỉnh đã có cuộc họp liên ngành và các huyện, thành, thị nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình thực hiện chủ trương này. Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Huỳnh Thanh Điền nhấn mạnh: Để xảy ra tình trạng 6 xã chưa bàn giao lưới điện làm chậm tiến độ chung của cả tỉnh, nguyên nhân chính là do công tác chỉ đạo giữa các ngành và một số địa phương chưa thống nhất. Do đó, đề nghị UBND các huyện, thành, thị tập trung tăng cường chỉ đạo các tổ chức quản lý điện nông thôn tiếp tục thực hiện kế hoạch giao nhận và hoàn trả, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong việc xác định cơ cấu nguồn vốn để hội đồng định giá tài sản lưới điện hạ áp nông thôn thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt trong thời gian sớm nhất.
Cùng với đó, UBND tỉnh yêu cầu Công ty Điện lực Nghệ An tập trung lực lượng để hoàn chỉnh hồ sơ và hoàn thành việc tiếp nhận các xã còn lại trong quý III/2015, xây dựng kế hoạch vốn để hoàn trả cho các đơn vị đã bàn giao trong năm 2015 và trả nợ cho UBND tỉnh phần vốn dự án REII đã tiếp nhận. Tỉnh Nghệ An rất quan tâm đến việc chuyển giao lưới điện hạ áp nông thôn và đặt ra mục tiêu là khẩn trương tiếp nhận toàn bộ lưới điện hạ áp của các xã còn lại. Đồng thời bố trí nguồn vốn khấu hao, hoàn trả vốn đầu tư xây dựng lưới điện hạ áp nông thôn; thực hiện đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, cải tạo lưới điện của các xã đã tiếp nhận để đáp ứng tiêu chí nông thôn mới và phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của nhân dân.